Za sukces zawodowy liderów w 85-90% odpowiada inteligencja emocjonalna, o czym mówi wiele rzetelnych badań. Powstaje jednak pytanie: czy można się jej nauczyć, czy da się ją rozwinąć?
W biznesie pośpiech, olbrzymia presja na wyniki, nieskuteczna (często agresywna) komunikacja wywołują stres, poczucie chaosu i przytłoczenia, czego efektem jest spadek potencjału menedżera i słabe zarządzanie. Jednak dopiero gdy kontrast pomiędzy wiedzą merytoryczną, biegłością w analizowaniu danych, a rozumieniem emocji oraz powiązań społecznych wygeneruje problemy, menedżerowie zaczynają szukać środków zaradczych.
Czym jest inteligencja emocjonalna?
Twórcami teorii inteligencji emocjonalnej są Peter Salovey i John Mayer. Przez Daniela Golemana i Richarda Boyatzisa definiowana jest jako zdolność rozpoznawania własnych uczuć i uczuć innych ludzi oraz umiejętność zarządzania własnymi emocjami i emocjami powstającymi w relacjach międzyludzkich. Goleman spopularyzował model inteligencji emocjonalnej grupując kompetencje w czterech podstawowych obszarach:
- kompetencje osobiste – samoświadomość i samokontrola
- kompetencje społeczne – świadomość społeczna i zarządzanie relacjami
Dlaczego inteligencja emocjonalna jest ważna?
W badaniach prowadzonych również przez innych naukowców i badaczy udowodniono, że sukces zawodowy bardziej zależy od kompetencji z zakresu inteligencji emocjonalnej niż od sprawności intelektualnej mierzonej ilorazem inteligencji, czy zakresem akademickiej wiedzy. Mało tego, w odniesieniu do skuteczności biznesowej i osiągnięć liderów zajmujących najwyższe szczeble zarządzania, wysoki poziom inteligencji emocjonalnej jest wręcz warunkiem niezbędnym! Im bardziej znaczące stanowisko w organizacji piastujesz, tym bardziej Twój sukces zawodowy zależy od poziomu inteligencji emocjonalnej.
Kiedy Goleman, Boyatzis i McKee przeanalizowali dane z prawie pięciuset światowych korporacji i porównali „gwiazdy” z przeciętnymi menedżerami na tym samym szczeblu zarządzania, stwierdzili, że około 85% różnic w profilach wiązało się z kompetencjami z obszaru inteligencji emocjonalnej. Okazało, że tylko wybitni liderzy posiadają cztery umiejętności z zakresu inteligencji emocjonalnej: dążenie do sukcesu, zdolność przejmowania inicjatywy, umiejętność współdziałania i pracy w grupie, a także umiejętność kierowania zespołem. Oczywiście sprawność intelektualna na wysokich stanowiskach jest bardzo użyteczna, natomiast deficyty inteligencji emocjonalnej zawsze oznaczają słabe przywództwo.
Czy można rozwinąć inteligencję emocjonalną?
Można i warto! W przeciwieństwie do IQ, które w ciągu życia podlega mniejszym zmianom, inteligencja emocjonalna jest podatna na nie podatna, można ją doskonalić i znacznie podnieść jej poziom. Wysokie kompetencje z zakresu inteligencji emocjonalnej stanowią również niezbędną ochronę przed spadkiem sprawności intelektualnej w sytuacji silnego stresu lub kryzysu. Pochopna decyzja, emocjonalna reakcja, niekontrolowany wybuch gniewu, nieprzemyślane słowa, których nie da się cofnąć, a które zachwiały dobrze zapowiadającą się karierą, to aż nazbyt częste przykłady braku samoświadomości i samokontroli u menedżerów, na każdym szczeblu zarządzania.
Te sytuacje „pomroczności jasnej” to efekt zawładnięcia umysłu przez emocje, których nie można powstrzymać, zapobiec im, czy zniwelować powstałych szkód, jeśli nie wiadomo jak. Kiedy rozumiesz emocje swoje i innych ludzi, wiesz jak sobie z nimi radzić. Nie możesz zarządzić czymś, czego nie rozumiesz, co przejmuje władzę nad Tobą.
Jak rozwijać inteligencję emocjonalną?
Systematycznie, konsekwentnie, zmieniając nawyki i postawy. Nie jest to skomplikowane jakkolwiek nie jest łatwe. Przy czym ostrożnie należy podchodzić do różnych metod nauki i zdobywania doświadczenia, ponieważ można ulec złudzeniu, że książkowa wiedza zmieni nasze życie. Otóż raczej nie zmieni. Z inteligencją emocjonalną jest tak, że czytając o niej myślisz sobie: „aha! to ja teraz będę reagować inaczej”, a potem życie szybko to weryfikuje. W przypadku rozwijania inteligencji emocjonalnej znajomość tematu jest przydatna, ale sama wiedza nie wystarczy. Możesz uczestniczyć w świetnym szkoleniu, ciekawym seminarium, wziąć udział w warsztatach, ale – niestety –niewiele zmieni to w Twoim życiu. Bo nie wiedza daje przewagę, tylko jej zastosowanie.
A zatem chcąc odnosić sukcesy dzięki wysokim kompetencjom z zakresu inteligencji emocjonalnej musisz przede wszystkim ćwiczyć, rozwijając swoje umiejętności w tym zakresie. To jest nauka w praktyce i działaniu. Weź pod uwagę następujące elementy:
- Swój aktualny poziom inteligencji emocjonalnej
- Kompetencje emocjonalne, które są najbardziej użyteczne w Twoim biznesie
- Sytuacje, w których emocje przejmują nad Tobą kontrolę
- Techniki i narzędzia, które Cię przekonują i rozwijają najlepiej Twoje kompetencje
Ile trwa praca nad rozwojem inteligencji emocjonalnej?
Długo! Ludziom niecierpliwych i żądnym natychmiastowego sukcesu może się wydawać, że stanowczo zbyt długo. Jest to proces rozłożony na kilka-kilkanaście miesięcy, wymaga pracy i autorefleksji. Ale rezultat naprawdę wart jest tego wysiłku.
Co sprawia, że podniesienie własnej inteligencji emocjonalnej zabiera aż tyle czasu? Wiąże się to z funkcjonalnością naszego mózgu. Nowa kora mózgowa (nasz mózg „intelektualny”) szybko przyswaja i zapisuje nową wiedzę. Obszar mózgu odpowiedzialny za emocje pracuje jednak inaczej. Potrzebuje ćwiczeń, powtórzeń, aby stary emocjonalny „program” mógł zostać zastąpiony nowym. Tak powstają nowe nawyki, nowe reakcje, nowe nastawienie.
Dlatego pomyśl o podjęciu współpracy z coachem, który nie tylko podsunie techniki i narzędzia rozwijające Twoją inteligencję emocjonalną, ale również pomoże Ci w samoocenie oraz wesprze w monitorowaniu zmian i postępów.
Literatura:
- D.Goleman, Inteligencja emocjonalna w praktyce, Media Rodzina, 2007
- D.Goleman, R.Boyatzis, A.McKee, Naturalne przywództwo, JW, 2002.
- R.Nadler, Inteligencja emocjonalna w biznesie, Helion, 2011
Powiązane artykuły: Emocje w biznesie – jak nimi zarządzać? Jak poprawić wiarę w siebie?
